Hakan Müştak

Özgür Yazılım Topluluğu ile Sosyal Sözleşme

1. Debian %100 özgür kalacaktır Bir eserin özgür olup olmadığını belirlemede kullanacağımız yönergeleri Debian Özgür Yazılım Yönergeleri başlıklı belgeyle bildiriyoruz. Debian sistemi ve bütün bileşenlerinin bu yönergeler uyarınca özgür olacağına söz veriyoruz. Özgür olmayan yazılımları geliştiren ve kullanan kullanıcılarımıza destek vereceğiz. Sistemi özgür olmayan yazılımlara ait bir unsura asla bağımlı kılmayacağız.

2. Ürettiklerimizi yine özgür yazılım topluluğuyla paylaşacağız Debian sistemine yeni bileşenler yazdığımızda, bunları Debian Özgür Yazılım Yönergeleriyle uyumlu bir şekilde lisanslayacağız. Özgür eserlerin yaygın şekilde dağıtılması ve kullanılması için elimizden gelen en iyi sistemi yapmaya çalışacağız. Sisteme dahil ettiğimiz eserlere ilişkin hata düzeltmeleri, iyileştirmeler ve kullanıcı isteklerini eserlerin sahipleri olan “üst geliştiricilere” ileteceğiz.

3. Sorunları gizlemeyeceğiz Hata-bildirimi veritabanının tamamını her zaman, herkese açık tutacağız. Çevrimiçinde olan kullanıcılardan gelen hata bildirimleri aynı anda diğer kullanıcılar tarafından da görülecektir.

4. Önceliklerimiz, kullanıcılarımız ve özgür yazılımdır

Bizi, kullanıcılarımızın ve özgür yazılım topluluğunun ihtiyaçları yönlendirecektir. Önceliklerimizde onların istekleri ön sırada yer alacaktır. Kullanıcılarımızın, çok sayıda farklı bilgisayar ortamındaki çalışmalarında ortaya çıkacak ihtiyaçlarına destek sunacağız. Debian sistemlerinde çalıştırılması düşünülen özgür olmayan eserlere karşı çıkmayacak veya, bu tip eserleri hazırlayan veya kullanan insanlardan ücret talep etme girişiminde bulunmayacağız. Başkalarının, Debian sistemi ve diğer eserleri içeren dağıtımlar oluşturmasına herhangi bir ücret talep etmeksizin izin vereceğiz. Bu hedefleri desteklemek gayesiyle bu tip kullanımlara engel hiçbir yasal kısıtlama taşımayan yüksek kalitede unsurlardan oluşturulmuş tümleşik bir sistem sağlayacağız.

5. Özgür yazılım standartlarımızı karşılamayan eserler Bazı kullanıcılarımızın Debian Özgür Yazılım Yönergeleri’ne uymayan eserlere de ihtiyaç duyduklarını biliyoruz. Bu tip eserler için paket arşivimizde “contrib” ve “non-free” alanlarını oluşturduk. Bu dizinlerdeki paketler, Debian’la kullanılacak şekilde yapılandırılmış olsalar bile, Debian sisteminin parçası değildir, CD üreticilerinin, bu alanlardaki paketleri CD’lerinde dağıtmaya karar vermeden önce lisanslarını okumalarını öneriyoruz. Sonuç olarak, özgür olmayan eserler Debian sisteminin bir parçası olmamakla birlikte, kullanımlarını destekliyor ve hata-takip sistemi, e-posta listeleri gibi servisleri özgür olmayan paketler için de sağlıyoruz.

Debian Özgür Yazılım Yönergeleri (DFSG)

1. Özgür Yeniden Dağıtım Debian’da bulunan bir eser’e ait lisans, herhangi bir şahsın çok sayıda farklı kaynaktan program içeren bir yazılım topluluğunun (dağıtım) parçası olarak yazılımı satmasını veya bağışlamasını kısıtlayamaz. Lisans, böyle bir satış için telif bedeli veya başka bir ücret şart koşamaz.

2. Kaynak Kod Program kaynak kodu içermeli ve kaynak kodla birlikte derlenmiş formda dağıtıma da izin vermelidir.

3. Türetilmiş Eserler Lisans; değişikliklere, türetilmiş eserlere ve bunların orijinal yazılımın lisansında belirtilen şartlarla dağıtımına izin vermelidir.

4. Orijinal Kaynak Kodun Bütünlüğü Lisans, kaynak kodun değiştirilmiş halde dağıtımını, _sadece_ yeniden oluşturma sırasında programın değiştirilmesini sağlayan “yama (patch) dosyaları”nın kaynak kodla birlikte verilmesine müsaade etmesi halinde kısıtlayabilir. Lisans, değiştirilmiş kaynak kodla oluşturulan yazılımın dağıtımına sarahaten izin vermelidir. Lisans, türetilmiş eserlerin orijinal yazılımdan farklı bir isim veya sürüm numarası taşımasını şart koşabilir. (Bu bir uzlaşmadır. Debian grubu, program yazarlarını kaynak veya derlenmiş halde olsun herhangi bir dosyanın değiştirilmesini kısıtlamamaya teşvik eder.)

5. Kişi veya Zümre Ayırımı Gözetmemek Lisans, hiçbir kişi veya zümre arasında ayırım yapmamalıdır.

6. Çalışma Alanı Ayırımı Yapmamak Lisans, herhangi bir özel çalışma sahasında programın kullanımını kısıtlamamalıdır. Örneğin, programın ticari sahada veya genetik araştırmalarda kullanılması kısıtlanamaz.

7. Lisans’ın Dağıtımı Programın ilişiğinde bildirilen haklar, kendileri için ilâve bir lisans gerektirmeden, yeniden dağıtımla programın ulaştığı herkes için geçerli olmalıdır.

8. Lisans Debian’a Özel Olmamalıdır Programın ilişiğinde bildirilen haklar, programın Debian sisteminin bir cüzü olması şartına bağlı olmamalıdır. Programın Debian’dan çıkartılması ve Debian olmaksızın, fakat program lisansının öngördüğü şartlar altında kullanılması veya dağıtılması halinde programın yeniden dağıtımla kendilerine ulaştığı bütün taraflar Debian sisteminde tanınanlarla aynı haklara sahip olmalıdır.

9. Lisans Diğer Yazılımların Kullanım Haklarına Karışmamalıdır Lisans, birlikte dağıtıldığı diğer lisanslı yazılımlar üzerine kısıtlama koymamalıdır. Örneğin, lisans aynı ortamda dağıtılan diğer programların özgür olması gerektiğinde ısrar etmemelidir.

10. Örnek Lisanslar “GPL”, “BSD”, ve “Artistik” lisanslar “özgür” olduğunu değerlendirdiğimiz lisanslardır.

“Özgür yazılım topluluğu ile sosyal sözleşme” kavramı Ean Schuessler tarafından önerilmiştir. Bu belgenin taslağı Bruce Perens tarafından yazılmış ve diğer Debian geliştiricileri tarafından Temmuz 1997’de bir ay süren bir e-posta konferansı boyunca düzenlenerek Debian Projesinin resmî hareket tarzı olarak kabul edilmiştir.

Bruce Perens, daha sonraları Debian’a özel bölümleri Debian Özgür Yazılım Yönergelerinden çıkararak “Açık Yazılım Tanımı”ını yazmıştır.

Diğer kuruluşlar bu belgeyi aynen veya değiştirerek kullanabilirler. Böyle yapmanız halinde, lütfen Debian projesine referans verin.

Hakan Müştak @2015/12